مراحل جراحی سرطان کولون چیست؟ | راهنمای جامع از تشخیص تا بهبودی

سرطان کولون یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در سراسر جهان است که معمولاً در بخش انتهایی روده بزرگ یا کولون ایجاد می‌شود. این بیماری، اگر زود تشخیص داده شود، می‌تواند با جراحی موفقیت‌آمیز درمان گردد. اما برای بسیاری از بیماران، سؤال اصلی این است: مراحل جراحی سرطان کولون چیست؟

در این مقاله، با نگاهی تخصصی و گام‌به‌گام، به مراحل مختلف جراحی سرطان کولون می‌پردازیم، از بررسی‌های اولیه گرفته تا آمادگی قبل از عمل، نحوه انجام جراحی و مراقبت‌های پس از آن. اگر شما یا یکی از عزیزانتان با این بیماری روبرو هستید، این مطلب می‌تواند راهنمایی دقیق، کاربردی و آرام‌بخش برایتان باشد.

مرحله اول: تشخیص و ارزیابی اولیه

قبل از هرگونه مداخله جراحی، پزشک باید با استفاده از روش‌های مختلف، وجود سرطان را تأیید و میزان پیشرفت آن را مشخص کند.

۱. علائم اولیه سرطان کولون

• تغییر در عادات روده (یبوست یا اسهال مزمن)

• خون در مدفوع

• کاهش وزن بی‌دلیل

• احساس خستگی مفرط

• درد شکم یا گرفتگی‌های مکرر

۲. آزمایش‌های تشخیصی مهم

• کولونوسکوپی: مشاهده مستقیم پوشش داخلی کولون و نمونه‌برداری از توده‌ها

• آزمایش خون: بررسی کم‌خونی یا مارکرهای توموری مانند CEA

• سی‌تی‌اسکن یا MRI: بررسی میزان گسترش سرطان به اندام‌های دیگر

• بیوپسی: بررسی بافت تومور برای تعیین نوع سرطان

مرحله دوم: آمادگی پیش از جراحی

وقتی تشخیص قطعی شد و بیمار کاندید جراحی شناخته شد، آمادگی قبل از عمل آغاز می‌شود.

۱. مشاوره با متخصصین

• مشاوره با متخصص جراحی کولورکتال

• بررسی وضعیت قلب، ریه و دیگر ارگان‌ها برای ارزیابی آمادگی بدن

• مشاوره تغذیه برای تنظیم رژیم غذایی پیش از جراحی

• مشاوره روان‌شناسی در برخی موارد برای آماده‌سازی روحی بیمار

۲. پاکسازی روده (Bowel Prep)

معمولاً روز قبل از عمل، پزشک داروهای پاک‌کننده روده تجویز می‌کند تا روده بزرگ خالی شود و خطر عفونت کاهش یابد.

۳. قطع برخی داروها

بیمار باید داروهای رقیق‌کننده خون مانند آسپرین یا وارفارین را تحت نظر پزشک قطع یا تنظیم کند.

مرحله سوم: انتخاب نوع جراحی

انتخاب روش جراحی به محل تومور، اندازه، میزان گسترش سرطان و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد.

۱. جراحی باز (Open Colectomy)

در این روش، برشی بزرگ روی شکم ایجاد می‌شود و بخشی از کولون که دچار سرطان شده همراه با گره‌های لنفاوی اطراف برداشته می‌شود.

۲. جراحی لاپاراسکوپی

روشی کمتر تهاجمی با برش‌های کوچک که با دوربین و ابزار مخصوص انجام می‌شود. مزایای آن شامل درد کمتر، بهبود سریع‌تر و خطر عفونت کمتر است.

۳. جراحی رباتیک

در مراکز پیشرفته از ربات جراح برای دقت بالاتر استفاده می‌شود. این روش نیز کم‌تهاجمی محسوب می‌شود.

مرحله چهارم: انجام جراحی

جراحی سرطان کولون اغلب تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و ۲ تا ۵ ساعت به‌طول می‌انجامد.

مراحل اصلی جراحی:

1. بیهوشی کامل توسط متخصص بیهوشی

2. برش جراحی (باز یا لاپاراسکوپی)

3. برداشتن بخش سرطانی کولون و گره‌های لنفاوی اطراف

4. اتصال دو انتهای باقی‌مانده روده به هم (در صورت امکان)

5. در برخی موارد، ایجاد استوما (دهانه‌ای در شکم برای خروج مدفوع) موقت یا دائمی

6. بررسی نهایی و بستن محل جراحی

بیشتر بخوانید : متخصص جراح عمومی اصفهان

مرحله پنجم: دوران بستری پس از عمل

پس از پایان جراحی، بیمار به بخش مراقبت‌های ویژه یا بخش بستری منتقل می‌شود.

مراقبت‌های اولیه:

• کنترل درد با داروهای تزریقی یا خوراکی

• تزریق سرم و تغذیه وریدی تا زمان بازگشت حرکات روده

• حرکت دادن زودهنگام بیمار برای پیشگیری از لخته شدن خون

• بررسی علائم عفونت، خونریزی و عملکرد استوما (در صورت وجود)

مدت بستری معمولاً بین ۳ تا ۷ روز است، اما ممکن است با توجه به شرایط فرد متفاوت باشد.

مرحله ششم: مراقبت‌های پس از ترخیص

۱. تغذیه بعد از جراحی سرطان کولون

• شروع با رژیم مایعات شفاف

• تدریجی بازگشت به غذای نرم و سپس غذای معمولی

• پرهیز از غذاهای نفاخ، پرچرب، پرادویه یا یبوست‌زا در هفته‌های اول

۲. فعالیت بدنی

• استراحت نسبی برای ۲ هفته اول

• راه رفتن ملایم روزانه توصیه می‌شود

• اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین تا ۶ هفته

۳. مراقبت از زخم

• تمیز و خشک نگه‌داشتن محل بخیه

• مراجعه در صورت علائم عفونت (ترشح، قرمزی، تب)

۴. پیگیری‌های پزشکی

• آزمایش خون و بررسی مارکر توموری

• کولونوسکوپی کنترل در فواصل منظم

• مشاوره با انکولوژیست در صورت نیاز به شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی تکمیلی

آشنایی بیشتر با جراحی لاپاراسکوپی اصفهان

مرحله هفتم: پیگیری درمان تکمیلی (در صورت نیاز)

برخی بیماران نیاز به درمان‌های کمکی پس از جراحی دارند، به‌ویژه اگر:

• سرطان به گره‌های لنفاوی گسترش یافته باشد

• تومور بسیار بزرگ یا از نوع بدخیم باشد

• جراح موفق به برداشتن کامل تومور نشده باشد

درمان‌های مکمل ممکن شامل:

• شیمی‌درمانی (Chemotherapy)

• رادیوتراپی (Radiotherapy)

• درمان هدفمند (Targeted Therapy) در موارد خاص

آیا همه بیماران نیاز به استوما دارند؟

خیر. استوما یا کولوستومی تنها در شرایط خاصی ایجاد می‌شود، از جمله:

• عدم امکان اتصال دوباره روده‌ها

• وجود التهاب شدید یا عفونت موضعی

• نیاز به ترمیم موضع جراحی در آینده

استوما ممکن است موقت باشد و بعد از چند ماه برداشته شود، یا دائمی در موارد خاص باقی بماند.

نتیجه‌گیری:

جراحی سرطان کولون فرآیندی چندمرحله‌ای و حیاتی است که با برنامه‌ریزی دقیق، ارزیابی‌های اولیه، انجام صحیح عمل و مراقبت‌های مناسب پس از آن، می‌تواند نقش بسیار مؤثری در درمان قطعی سرطان ایفا کند. اگرچه واژه “جراحی” ممکن است در ابتدا برای بیماران نگران‌کننده باشد، اما با آگاهی کامل از مراحل آن، می‌توان با آرامش و اعتماد بیشتری مسیر درمان را طی کرد.

اگر شما یا یکی از عزیزانتان با سرطان کولون روبرو هستید، مشورت با یک تیم پزشکی مجرب، پیروی از دستورات درمانی و پیگیری‌های منظم می‌تواند شانس درمان کامل را به‌طرز چشمگیری افزایش دهد.

🥇 آشنایی بیشتر با دکتر قیومی متخصص جراح عمومی

⛔ ما را در اینستاگرام همراهی کنید